Atık su Arıtma Tesisi Prosesleri (İNCE-KABA IZGARA)

Kentsel atık sular, birleşik ya da ayrık kanalizasyon sistemleri ile atık su arıtma tesislerine iletilirler. Birleşik ve ayrık kanalizasyon sistemlerinin birbirlerine göre avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır.

l

Birleşik sistemli kanalizasyon tipi, ülkemizde yaygın olarak kullanılmakta olup; yağmur suları ile atık suları birlikte taşıma özelliğine sahiptir. Bu nedenle de arıtma tesislerinde yüksek hacimli seyreltik atık su girişi gerçekleşmektedir.

Birleşik Sistemli Kanalizasyon

Ayrık Sistemli Kanalizasyon tipi, yağmur suları atık sulardan bağımsız olarak taşınmakta olup bu sayede de atık sularda yüksek konsantre ve düşük hacimli su iletimi gerçekleşmektedir. 

Ayrık Sistemli Kanalizasyon

Atık su, arıtma tesisine iletildiği an itibariyle arıtma fiziksel olarak başlar. İnce ve kaba ızgaralarda kaba daneli malzemeler su ortamından ayrılır ve konteynerlarda depolanarak uzaklaştırılır. 

İNCE VE KABA IZGARALAR 

Kaba ızgaraların çubuk aralıkları 20-50 mm iken ardından inşa edilen ince ızgaralarda 6-20 mm’dir. Izgaralama işleminde otomatik temizleme periyodunu ve buna bağlı olarak kanaldaki atıksu seviyesini kontrol altında tutmak için zaman röleleriyle temizleme periyodunun tayin edilmesi, ayrıca ızgarada oluşan yük kaybı ( önünde ve arkasında oluşan su seviyesi farkı)’ndan dolayı temizleme periyoduna başlanması ve sonlandırılması şeklindedir.

Izgaraların boyutlandırılmasında ızgara çubukları arasındaki hızın 0,5 - 1,2 m/sn arasında olması istenir. Hızın 0,5 m/sn’den küçük olması durumunda atıksudaki katı partiküller çökelirken 1,2 m/sn’den büyük olması durumunda ise, ızgarada tutulması gereken katı maddelerin ızgara çubukları arasından kaçması söz konusu olabilir.

Izgaralarda tutulan çöpler genellikle bir bantlı veya vidalı konveyörden sonra ızgara presine verilir. Izgara presi mevcut değilse, doğrudan çöp konteynırlarına alınarak uzaklaştırılır.

Izgara çeşitleri 

Çok Tırmıklı, Mekanik Temizlemeli Izgara

Döner Bant Izgara

Step Izgara

Spiral Kanal (Helezon tip) Izgara

Tambur Elek

Döner Disk Elek 

Perfore Izgara

Izgaralarda Genel Olarak Yaşanan İşletme Problemleri:

* Koku ve Sineklenme

Nedeni: 

Hidrojen sülfür varlığı, ızgaralarda tutulan malzemelerin birikmesi 

Çözümü: 

Hidrojen Sülfürün varlığı cihazlarla sürekli kontol altında tutulmalıdır. 

Izgaralarda çubukların temizlik aralığı sıklaştırılmalıdır.

* Izgara kanalında kum birikmesi 

Nedeni:

Izgara yaklaşım kanalında atık su giriş hızı düşüktür. 

Çözümü:

Akış hız düşüklüğü kanalda kum birikmesi nedeniyle ise, ızgara yaklaşım kanalı temizlenmelidir.

Tesis giriş debisinin düşmesine bağlı ise, tesiste işletmedeki ızgara sayısı azaltılmalıdır.

* Izgara sıyırıcısı devreye girmiyor/çalışmıyor

Nedeni: 

Izgara fark seviye sensörüne bağlı olarak çalışıyor ise, fark seviye sensörü arızalı yada değer hatalıdır.

Çözümü: 

Fark seviye sensörü temizlenmeli, anlık değerkontrol edilmeli, gerekli ise kalibrasyonu yapılmalıdır.

* Izgara tırmık mekanizmasında deformasyon halat/zincir kopması

Nedeni; 

Halat veya baklalar arasında sert madde sıkışmış olabilir. 

Çözümü: 

Izgara çalışması kontol edilmelidir. 

Sıkışıklığa neden olan malzemeler temizlenmelidir. 

Halat/zincir tamir edilmelidir. 

Zincirler yağlanmalıdır. 

Tırmık rijitliği kontrol edilmelidir. 

* Izgara çubuk açıklıklarından katı madde kaçışları 

Nedeni: 

Izgara çubukları arasında su hızı yüksektir. 

Çubuklar arası boşluk olması gerekenden fazladır. 

Çözümü: 

Giriş debisi artışına bağlı olarak su hızı yükselmiştir. Yedekte bulunan ızgaralardan biri çalıştırılmalıdır.

Izgara çubukları kontrol edilmelidir. Kırık çubuklar varsa tamir edilmeli, tamiri mümkün değil ise ızgara sistemi değiştirilmelidir.

IZGARALARDA BAKIM 

Mekanik bir ekipman olan ızgaralarda bakım, günlük ve düzenli olarak yapılmalıdır. Izgaralarda bakım kolay bir süreçtir ancak ihmal edilen bakım süreci tesisin sonraki proseslerinde ciddi sorunlara neden olacaktır.

Normal işletimde ızgaralar sürekli gözle kontrol edilmeli, ekipmanlardan normalin dışında ses gelip gelmediği kontrol edilmeli, bir problem hissediliyorsa araştırılmalı ve büyük bir arızaya sebebiyet vermeden giderilmelidir.

Izgara zincirleri kontrol edilmeli ve zincirler yağlanmalıdır.

Izgara barları kontrol edilerek barlar arasında sıkışmış malzeme varlığı kontrol edilmelidir.

Motor ve elektrik aksamlarda ekipman tedarikçisinin önerdiği bakımlar zamanında yapılmalıdır.

Bir ızgarada sorun oluştuğu zaman aşağıdaki sıra takip edilerek işlemler yapılmalıdır:

Arızalı hatta ait elektrik kesilerek, kesicinin üzerine görünür işaret konulmalıdır.

Önce giriş kapağı (penstok/stoplog) ardından çıkış kapağı kapatılmalıdır. Böylelikle hat servis dışına çıkarılmış olur. Sorun barlarda ise kanalın içi boşaltılmalıdır. Çalışacak bölgede emniyet tedbirleri alınarak çalışmaya başlanmalıdır ve öncelikle arızanın sebebi araştırılmalıdır.

IZGARALARDA TUTULAMAYAN TÜM İRİ DANELİ KİRLETİCİLER; TESİSTEKİ POMPA, SIYIRICI vs EKİPMANLARIN TAMAMININ DEFORMASYONUNA YOL AÇABİLMEKTEDİR.

Atık Su Arıtma Tesisi İşletilmesinde Bilinmesi Gereken Genel Tanım ve Terimler (KOI, BOI, AKM)

          Genel Tanım ve Terimler

Evsel atıksu: Ev işlerinde veya herhangi bir işlemde kullanıldıktan, ya da üretildikten sonra kanalizasyon sistemine verilen sudur. Yağmur suyu veya herhangi bir şekilde birleşik kanalizasyon sistemine sızan su da atıksu olarak kabul edilir.

Çamur: Değişik tiplerdeki atıksulardan, doğal veya yapay işlemlerle ayrılan su ve katı parçacıkların bir karışımıdır.

Eşdeğer nüfus (EN): Günlük atıksu veya kanalizasyon maddelerinin miktarından hesaplanan, ticarî veya sanayi atıksu miktarının, evsel atıksu cinsinden nüfus başında ifade edilmesidir.

Tasarım kapasitesi: Arıtma sisteminin tasarlandığı ve belirtilen standartlara uygun olarak arıtabileceği en yüksek atıksu debisidir.

Alıcı ortam (su): Su veya arıtılan atıksuyun deşarj edildiği herhangi bir su ortamıdır.

Deşarj standardı: Arıtılan atıksuyun alıcı ortama deşarjında deşarj edilen suyun fiziksel, biyolojik ve kimyasal özelliklerine getirilen sınırlamadır.

Anlık numune: Belirli bir noktadan anlık olarak alınan münferit numunedir.

Kompozit numune: Tespiti düşünülen herhangi bir özellikle ilgili değerlerin elde edilebildiği, anlık ya da sürekli olarak elde edilmiş, iki veya daha fazla numunenin veya alt numunenin uygun oranlarda karıştırılmasıyla elde edilen numunedir.

Ham atıksu: Herhangi bir arıtma işleminden geçmemiş atık sudur.

Kentsel atıksu: Ağırlıkla evsel atıksulardan meydana gelen yerleşim yerlerindeki atıksudur. Kentsel atıksu, ayrıca, yağmur sularını, yeraltına sızan suları, ticarî veya sanayi atıksularını da ihtiva edebilir.

Sızma debisi: Kanalizasyon sistemine sızan yeraltı veya yağmur suyudur.

Birleşik sistem: Atıksu ve yüzey sularını aynı boru(lar)da birlikte taşımak için tasarlanmış kanalizasyon sistemidir.

Ayrık kanalizasyon sistemi: Biri atıksuyu, diğeri yüzey sularını taşımak üzere, iki ayrı boru grubundan oluşan kanalizasyon sistemidir.

Debi: Belirli bir kesit alanından birim zamanda geçen akışkan hacmidir. Debi, m3/gün, m3/h veya m3/s birimleri ile ifade edilebilir.

Maksimum debi: Belirli bir kesit alanından birim zamanda geçen en yüksek akışkan hacmidir.

Maksimum tasarım debisi: Bir atıksu arıtma tesisinin arıtabileceği en yüksek atıksu debisidir.

Ortalama debi: Belirli bir zaman aralığında elde edilen debilerin ortalamasıdır. Ortalama debi, m3/s, m3/saat veya L/s birimleri ile ifade edilebilir.

Kirlilik yükü: Bir atıksu veya çamurdaki katı madde kütlesinin zamana oranıdır. Kirlilik yükü, kg/saat veya kg/gün birimleri ile ifade edilebilir.

Konsantrasyon: Bir atıksu veya çamurdaki madde kütlesinin hacme oranıdır. Konsantrasyon, mg/L veya g/m3  birimleri ile ifade edilebilir.

Biyokimyasal oksijen ihtiyacı (BOİ): Belirli şartlar altında (20°C’de t gün veya azot oluşumu ile veya azot oluşumu engellenmeksizin), sudaki organik ve/veya inorganik maddelerin biyolojik oksidasyonu sonucu

sarf edilen çözünmüş oksijenin konsantrasyonudur. Biyokimyasal oksijen ihtiyacı, mg/L veya g/m3  birimleri ile ifade edilebilir.

Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ): Belirli şartlar altında su numunesi dikromat ile muamele edildiğinde, sarf edilen dikromat miktarına eş değer oksijenin konsantrasyonudur. Kimyasal oksijen ihtiyacı, mg/L veya g/m3  birimleri ile ifade edilebilir.

Toplam organik karbon (TOK): Suda çözünmüş veya askıdaki organik maddelerde mevcut organik karbonun konsantrasyonudur. Toplam organik karbon, mg/L veya g/m3  birimleri ile ifade edilebilir.

Askıda katı madde (AKM): Süzme veya santrifüjleme yoluyla tayin edilen ve belirli şartlar altında kurutularak kütlesi tespit edilen bir sıvı içerisindeki askıdaki katı maddelerin konsantrasyonudur. Askıdaki katı maddeler, mg/L veya g/m3  birimleri ile ifade edilebilir.

Toplam katı madde (TKM): Çözünmüş, askıdaki ve yüzen katı maddelerin konsantrasyonlarının toplamıdır. Toplam katı, mg/L veya g/m3  birimleri ile ifade edilebilir.

 

Çevre Mühendisi

 

Öncelikle merhaba,

Meslektaşlarım ve Arıtma Tesisi işletmesinin yakınından, kıyısından ilgilenen ilgilenmeye hazırlanan sektör dostlarım. 

2005-2009 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünden mezun olur olmaz kendimi arıtma sektörünün bir parçası olarak buldum. 2009 yılından itibaren de sadece İçme ve Kentsel atık su arıtma tesisi işletilmesi/devreye alınması faaliyetleri içerisindeyim.

 Çevre Mühendisi ne iş yapar ? İş bulabilme imkanları nelerdir? Üniversite için tercih edilebilir bir bölüm müdür ? soruları her daim peşimizde ve kaçılamaz halde olacak sanırım. 

    Çevre Mühendisi; İnsan sağlığını ve Doğayı olumsuz etkileyebilecek her türlü atık veya etkenleri ortadan kaldırmak ya da minimum düzeylere çekmek için kafa patlatır.   

''Kafa patlatmak'' deyimi tam anlamıyla mesleği temsil ediyor aslında. Çünkü meslekteki en önemli faktör değişkenlerdir. Atık türlerinden tutun da yönetmelik sınır değerlerine kadar...

Peki iş bulabilme imkanı nedir ? diye soracak olursa meslektaş adaylarımız.

    Gerçek şu ki ; ülkede kolay iş bulabilen bir meslek grubu hemen hemen kalmadı gibi. Bizdeki durum biraz daha trajik maalesef, çünkü mesleği meslek dışından icra edebilme imkanı sağlandı. Para ver, sınava gir, belge al.. Öyle 4 yıl okumak yoook. Bu durum zaten zor olan iş imkanını biraz daha zorlaştırdı. Fakat özellikle şantiye, arıtma işleri ile uğraşacak meslektaşlarımın şehir değiştirme, sabit şehirde yaşamak gibi ekstra kısıtlayıcı istekleri yoksa iş bulabilme şansları artıyor. Özellikle şantiye deneyimli olan meslektaşlar bir tık daha yüksek ücretle çalışma şansına da sahip olabiliyor.  

    Öyle sosyal medyadaki meslek yorumlarına aldanıp ümitsizliğe kapılmaya gerek yok arkadaşlar, daha 1. sınıftaki mühendis adayına ''okulu bırak git'' diyen de var ''başka bölüm bulamadın mı '' diyen de...

 

Şunu unutmazsak sorun da kalmıyor aslında; Benim işim Atık ile, benim işim kirlilik ile... 

 ve benim işim İNSAN SAĞLIĞI ve DOĞA için..

O yüzden daha temiz, daha yaşanabilir, daha az kirli Dünya için,

 

İyi ki ÇEVRE MÜHENDİSİYİZ.